منطقه ای نمودن ضریب رواناب در استان همدان با استفاده از روش های زمین آماری و gis

در این تحقیق، با استفاده از قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و به کارگیری روش های مختلف زمین آمار از جمله روش های کریجینگ و کوکریجینگ (معمولی، ساده و عمومی) و هم چنین توابع شعاعی پایه، تغییرات مکانی ضریب رواناب سالانه استان همدان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور با استفاده از داده های آماری یک دوره 11 ساله تعداد 18 ایستگاه آب سنجی موجود در منطقه و هم چنین استفاده از 11 نقطه اضافی کمکی، به کارگیری نقشه رقومی استان، تغییرات مکانی ضریب جریان سالانه برآورد گردید. معیارهای ارزیابی در این پژوهش متوسط قدرمطلق خطا، متوسط خطای اریب، ریشه میانگین مربعات خطا و انحراف استاندارد عمومی، با استفاده از روش اعتبارسنجی حذفی بود. ضمناً با توجه به هم بستگی بالایی که بین مقادیر ضریب رواناب و شیب متوسط حوضه ها وجود دارد، این پارامتر به عنوان متغیر کمکی در برآوردهای مربوطه مورد استفاده قرار گرفت، نتایج به دست آمده نشان دادند که ضریب رواناب در این استان بین 5/3 و 85 درصد تغییر می کند. به منظور تحلیل های مکانی ضریب رواناب در سطح استان همدان، روش کوکریجینگ عمومی با مدل دایره ای با توجه به مقادیر متوسط خطای اریب (0014/0-)، متوسط قدرمطلق خطا (0366/0)، ریشه میانگین مربع خطا (054/0) و انحراف استاندارد (15/20)، به عنوان بهترین روش زمین آمار شناخته شد. از این نظر، روش های کوکریجینگ معمولی و ساده با مدل دایره ای، با هم همسان و برابر بوده و در مرتبه بعدی قرار گرفتند.